fdisk (Türkçe)
util-linux fdisk bir sabit diskteki bölüm tablolarını ve bölümleri oluşturan ve değiştiren diyalog odaklı bir komut satırı yardımcı programıdır. Sabit diskler bölümlere ayrılır ve bu bölümler bölüm tablosunda tanımlanır.
Bu makale fdisk(8) ve onunla ilgili olan fdisk(8) yardımcı programını kapsamaktadır.
Kurulum
fdisk ve ilgili araçlar util-linux paketi tarafından sağlanır ve bu paket base meta paketi'nin bir bağımlılığıdır.
Bölümleri listeleme
Bir blok aygıt üzerindeki bölüm tablolarını ve bölümleri listelemek için, aygıtın /dev/sda
, /dev/nvme0n1
, /dev/mmcblk0
, vb. gibi bir ad olduğu aşağıdaki komutu çalıştırabilirsiniz:
# fdisk -l /dev/sda
/proc/partitions
'taki bütün bölümleri listeler..Bölümleme tablosunu yedekleme ve geri yükleme
Bir sabit diskte değişiklik yapmadan önce, sürücünün bölümleme tablosunu ve bölümleme düzenini yedeklemek isteyebilirsiniz. Aynı bölüm düzenini çok sayıda sürücüye kopyalamak için de bir yedekleme kullanabilirsiniz.
Hem GPT hem de MBR için cihazınızın bölüm düzenini -d
/--dump
seçeneği ile bir dosyaya kaydetmek için sfdisk kullanabilirsiniz. Aşağıdaki komutu /dev/sda
aygıtı için çalıştırabilirsiniz:
# sfdisk -d /dev/sda > sda.dump
Dosya, 1 GiB boyutunda tek bir ext4 bölümü için aşağıdaki gibi görünmelidir:
sda.dump
label: gpt label-id: AAAAAAAA-BBBB-CCCC-DDDD-EEEEEEEEEEEE device: /dev/sda unit: sectors first-lba: 34 last-lba: 1048576 sector-size: 512 /dev/sda1 : start=2048, size=1048576, type=0FC63DAF-8483-4772-8E79-3D69D8477DE4, uuid=BBF1CD36-9262-463E-A4FB-81E32C12BDE7
Bu düzeni daha sonra geri yüklemek için çalıştırabilirsiniz:
# sfdisk /dev/sda < sda.dump
Bir bölümleme tablosu ve bölümü oluşturma
Bir diski bölümlemenin ilk adımı bir bölümleme tablosu oluşturmaktır. Bundan sonra, gerçek bölümler istenen bölümleme şeması'na göre oluşturulur. MBR ya da GPT kullanıp kullanmayacağınıza karar vermek için bölümleme tablosu makalesine bakın.
Başlamadan önce, mevcut bölüm tablonuzu ve şemanızı yedeklemek isteyebilirsiniz.
fdisk, tüm Advanced Format HDD'ler ve hepsi olmasa da SSD'lerin büyük çoğunluğu ile uyumlu olması gereken 2048 512 baytlık sektör (1 MiB) blok boyutu tabanında bölüm hizalamasını otomatik olarak gerçekleştirir. Bu, varsayılan ayarların size uygun hizalamayı sağlayacağı anlamına gelir.
fdisk kullanmak için, programı değiştirmek/düzenlemek istediğiniz blok aygıtın adıyla çalıştırın. Bu örnekte /dev/sda
kullanılmıştır:
# fdisk /dev/sda
Bu, komutları yazabileceğiniz fdisk diyaloğunu açar.
Yeni tablo oluşturma
- Bölümleme yapmadan önce NVMe sürücülerinizin ve Advanced Format sabit disk sürücülerinizin en uygun mantıksal sektör boyutu kullandığını kontrol edin.
- Bir SSD'yi bölümlemeden önce SSD bellek hücrelerini temizlemeyi düşünün.
Yeni bir bölümleme tablosu oluşturmak ve mevcut tüm bölümleme verilerini temizlemek için GUID Bölümleme Tablosu (GPT) için komut satırına g
veya MBR bölümleme tablosu için o
yazın. İhtiyacınız olan tablo zaten oluşturulmuşsa bu adımı atlayabilirsiniz.
Bölüm oluşturma
n
komutuyla yeni bir bölüm oluşturun. Bir MBR bölüm türü, bölüm numarası, başlangıç sektörü ve bitiş sektörü girmelisiniz.
Bölüm türü
MBR kullanırken, fdisk MBR bölümleme türünü soracaktır. Bunu belirtin, birincil bir bölüm oluşturmak için p
veya genişletilmiş bir bölüm oluşturmak için e
yazın. Dört adede kadar birincil bölüm olabilir.
fdisk bölüm türünü sormaz ve varsayılan olarak 'Linux dosya sistemi' kullanır. Bölüm türünü daha sonra değiştirebilirsiniz.
Bölüm numarası
Bölüm numarası bir bölüme atanan numaradır, örneğin /dev/sda
diski üzerindeki 1
numaralı bir bölüm /dev/sda1
, /dev/nvme0n1
için /dev/nvme0n1p1
ve /dev/mmcblk0
için /dev/mmcblk0p1
olacaktır. Adlandırma şeması hakkında ayrıntılar için Device file#Partition'a bakınız. Bölüm numaraları her zaman diskteki bölümlerin sırası ile eşleşmeyebilir, bu durumda bölümler sıralanmış olabilirler.
fdisk tarafından önerilen varsayılan numaranın seçilmesi tavsiye edilir.
İlk ve son sektör
İlk sektör, sektör numaraları kullanılarak mutlak terimlerle belirtilmelidir. Son sektör, sektör numaralarındaki mutlak konum kullanılarak veya kibibayt (K
), mebibayt (M
), gibibayt (G
), tebibayt (T
) veya pebibayt (P
) cinsinden ölçülen konumlar olarak belirtilebilir;
Son sektörün konumu şu şekilde belirtilebilir:
- diskin başlangıcından itibaren mutlak terimler. Örneğin, ilk sektör olarak
40M
diskin başlangıcından itibaren 40 MiB'lık bir konumu belirtir. - Boyutun önüne
+boyut
veya-boyut
koyulan terimler. Örneğin, başlangıç sektöründen 2 GiB sonra bir nokta belirtmek için+2G
veya mevcut son sektörden 200 MiB önce bir nokta belirtmek için-200M
.
Hiçbir girdi olmadan Enter
tuşuna basıldığında, ilk sektör için mevcut en büyük bloğun başlangıcı ve son sektör için aynı bloğun sonu olan varsayılan değer belirlenir.
- Bölümleme yaparken, bir bölümün ilk sektörü için varsayılan değeri takip etmek her zaman iyi bir fikirdir. Ayrıca, bölüm boyutlarını
+boyut{M,G,T,P}
gösterimiyle belirttiğinizden ve 1 MiB'den küçük boyutlar kullanmadığınızdan emin olun. Bu tür bölümler her zaman aygıt özelliklerine göre hizalanacaktır. - EFI sistem bölümü
EFI System
bölüm türünü gerektirir. - GRUB, BIOS tabanlı bir sistemde GPT bölümlü bir diske GRUB yüklerken
BIOS boot
bölüm türüne sahip bir BIOS önyükleme bölümünü gerektirir.
İstediğiniz bölümlere sahip olana kadar bu prosedürü tekrarlayın.
Bölüm türünü değiştirme
Her bölüm bir tür ile ilişkilendirilir. MBR bölüm IDlerini kullanır; GPT bölüm türü GUIDlerini kullanır.
Bir bölümün türünü değiştirmek için t
tuşuna basın. Varsayılan, Linux dosya sistemi
, çoğu kullanım için uygun olmalıdır.
- fdisk'in dahili kod listesini göstermek için
L
tuşuna basın. - GPT kullanırken, systemd-gpt-auto-generator bunları otomatik olarak bağlayabildiğinden Bölüm Spesifikasyonu'nu takip etmeniz tavsiye edilir. Yani, kök bölüm için
Linux root (x86-64)
, takas bölümü içinLinux swap
, ev bölümü içinLinux home
vb. kullanın.
MBR bölümünü önyüklenebilir hale getirme
Bir MBR bölümünü a
yazarak önyüklenebilir bir hale getirebilirsiniz.
Değişiklikleri diske yazma
Tabloyu diske yazın ve w
komutu ile çıkın.
Bölüm taşıma
Bir bölümü taşımak için, bölümün taşınacağı yerde boş alan olması gerekir. Gerekirse, bölümlerinizi ve üzerlerindeki dosya sistemlerini küçülterek yer açabilirsiniz. bölüm küçültmeye bakınız. Bir bölümün yerini değiştirmek için:
# echo '+sektör,' | sfdisk --move-data aygıt -N numara
Burada sektör
bölümün taşınacağı sektör sayısı (+
bölümün ileriye taşınacağını gösterir), aygıt
bölümü tutan aygıt ve numara
bölüm numarasıdır. Diskinizin ortasına ya da başına yeni bir bölüm eklerseniz, büyük ihtimalle bölümleri yeniden numaralandırmak isteyebilirsiniz. #Bölüm sıralama'ya veya fdiskin "ekstra işlevsellik" moduna bakınız.
İpuçları ve tüyolar
Bölüm sıralama
Bu, iki bölüm arasındaki boşlukta yeni bir bölüm oluşturulduğunda veya bir bölüm silindiğinde geçerlidir. Bu örnekte /dev/sda
kullanılmıştır.
# sfdisk -r /dev/sda
Bölümleri sıraladıktan sonra, kalıcı blok aygıt adlandırmayı kullanmıyorsanız, /etc/fstab
ve/veya /etc/crypttab
yapılandırma dosyalarını ayarlamanız gerekebilir.
/dev/sda1
) kullanılabilir olması için kernelin yeni bölüm tablosunu okuması gerekir. Sistemi yeniden başlatın veya kernele bölümleme tablosunu yeniden okutun (yani partprobe /dev/sda
).